راهکارهای ترجمه متون تخصصی

ترجمه متون تخصصی با متون عمومی تفاوت‌های بسیاری دارد. برخی از مترجمان تنها با داشتن دانشی نسبی در زمینه زبان انگلیسی، کار ترجمه را شروع می‌کنند و از قبول هیچ سفارشی سر باز نمی‌زنند. در صورتی که ترجمه تخصصی متن، نیاز به دانشی تخصصی دارد. در غیر این‌صورت نتیجه کار با یک ترجمه حرفه‌ای فاصله زیادی خواهد داشت.

در این مطلب قرار است درباره تخصصی بودن ترجمه زبان انگلیسی و راهکارهایی برای انجام حرفه‌ای آن صحبت کنیم. لطفاً تا پایان همراه ما بمانید.

 

ترجمه متون تخصصی چیست؟

پیش از این که بدانیم چه نکاتی در ترجمه تخصصی متون اهمیت دارد، اجازه دهید با مفهوم تخصصی بودن ترجمه آشنا شویم. متون مختلفی که در کتاب‌ها، وب‌سایت‌ها و … می‌بینید به دو دسته تقسیم می‌شوند: اول، متون عمومی که مفاهیم و نگارشی ساده دارند و برای مطالعه عموم مردم آماده شده‌اند. دوم، متون تخصصی که در رشته و زمینه‌ای خاص نوشته می‌شوند و مخاطب آن‌ها افرادی هستند که در همان رشته تخصص و اطلاعات دارند.

این گروه در دسته ترجمه مقاله هم قرار می‌گیرند که برای با آشنایی بیشتر با این نوع ترجمه روی لینک کلیک کنید. گروه دوم متونی ثقیل‌تر به شمار می‌روند که هر کسی از پس درک آن‌ها بر نمی‌آید. منظور از ترجمه تخصصی نیز دقیقاً ترجمه متونی است که در گروه دوم قرار می‌گیرند.

ترجمه متون تخصصی: پل ارتباطی بین دانش‌ها

ترجمه متون تخصصی به فرآیند تبدیل متون پیچیده و تخصصی از یک زبان به زبان دیگر اطلاق می‌شود، به گونه‌ای که معنای دقیق، اصطلاحات فنی و ساختار متن اصلی حفظ شود. این نوع ترجمه نیازمند دانش عمیق در هر دو زبان و همچنین تسلط کامل بر حوزه تخصصی مورد نظر است.

چرا ترجمه متون تخصصی اهمیت دارد؟

• تبادل دانش جهانی: ترجمه مقالات علمی، پژوهشی و فنی به محققان و دانشجویان امکان می‌دهد تا به آخرین دستاوردهای علمی در سراسر جهان دسترسی پیدا کنند.
• توسعه فناوری: ترجمه اسناد فنی و مهندسی برای انتقال فناوری و توسعه صنایع مختلف ضروری است.
• تجارت بین‌الملل: ترجمه قراردادها، کاتالوگ‌ها و سایر اسناد تجاری برای گسترش روابط تجاری بین کشورها ضروری است.
• حقوق و قضایی: ترجمه اسناد حقوقی مانند قراردادها، احکام قضایی و قوانین برای انجام امور حقوقی بین‌المللی مورد نیاز است.
• پزشکی: ترجمه مقالات پزشکی، دستورالعمل‌های دارو و سایر متون مرتبط برای پیشرفت علم پزشکی و بهبود خدمات بهداشتی ضروری است.

ویژگی‌های یک مترجم متون تخصصی

• تسلط به زبان‌های مبدا و مقصد: مترجم باید به هر دو زبان مبدا و مقصد تسلط کامل داشته باشد.
• دانش تخصصی: مترجم باید در حوزه تخصصی متن مورد نظر دانش کافی داشته باشد تا بتواند اصطلاحات فنی و مفاهیم پیچیده را به درستی ترجمه کند.
• مهارت‌های نوشتاری قوی: مترجم باید بتواند متن ترجمه شده را روان، دقیق و با حفظ سبک اصلی نگارش کند.
• آشنایی با فرهنگ‌ها: مترجم باید به فرهنگ‌های هر دو زبان آشنایی داشته باشد تا بتواند معادل‌های فرهنگی مناسبی برای مفاهیم پیدا کند.
• استفاده از ابزارهای تخصصی: مترجم باید از ابزارهای تخصصی مانند فرهنگ لغت‌های تخصصی، پایگاه‌های داده و نرم‌افزارهای ترجمه کمک بگیرد.

چالش‌های ترجمه متون تخصصی

• اصطلاحات فنی: هر حوزه تخصصی دارای اصطلاحات فنی خاص خود است که ترجمه دقیق آن‌ها نیازمند دانش تخصصی است.
• مفاهیم پیچیده: برخی از مفاهیم در متون تخصصی بسیار پیچیده هستند و انتقال دقیق آن‌ها به زبان دیگر چالش برانگیز است.
• سبک نگارش: سبک نگارش متون تخصصی اغلب رسمی و پیچیده است و حفظ این سبک در ترجمه کار آسانی نیست.
• تفاوت‌های فرهنگی: تفاوت‌های فرهنگی بین زبان‌ها و کشورها می‌تواند بر ترجمه متون تخصصی تأثیر بگذارد.

حوزه‌های رایج ترجمه متون تخصصی

• پزشکی و داروسازی
• مهندسی
• حقوق
• اقتصاد
• علوم کامپیوتر
• علوم انسانی

راهکارهایی که ترجمه متون تخصصی را به ترجمه‌ای حرفه‌ای تبدیل می‌کنند

اگر دانشجو هستید و نیاز به ترجمه مقالات تخصصی رشته خود دارید. و یا در شرکتی مشغول به کار شده‌اید و باید به منابع خارجی زبان مرتبط با رشته کاری خود دسترسی داشته باشید، پس بدون شک به خدمات ترجمه تخصصی نیاز خواهید داشت. کیفیت ترجمه متن تخصصی انگلیسی به فارسی به عوامل مختلفی بستگی دارد و در واقع نکات و راهکارهایی باید رعایت شوند. تا یک متن تخصصی به درستی ترجمه شود. این نکات در ادامه بیان خواهند شد:

۱- از مترجمی آشنا با تخصص مورد نظر کمک بگیرید

این بزرگ‌ترین و مهم‌ترین نکته در ترجمه متون تخصصی به حساب می‌آید. زیرا بدون وجود یک مترجم متخصص، هیچ کدام از نکات بعدی عملی نخواهند شد. فرقی نمی‌کند زمینه متن مورد نظر شما چه باشد، برای انتخاب مترجم تنها به سراغ کسی بروید که در آن زمینه تخصص و دانش کافی داشته باشد. زیرا در غیر اینصورت نمی‌تواند به خوبی متن را درک کند. و در نتیجه ترجمه روان و قابل فهمی ارائه نخواهد داد.

۲- ترجمه صحیح اصطلاحات اهمیت زیادی دارد

دومین نکته در ترجمه متون تخصصی، توجه به ترجمه اصطلاحات تخصصی است. زیرا گاهی معنای لفظی این اصطلاحات با معنایی که در رشته مورد نظر به کار می‌رود تفاوت دارد و این تفاوت را تنها یک متخصص درک می‌کند. اگر مترجم به اندازه کافی در زمینه متن اطلاعات داشته باشد از پس این کار بر می‌آید. البته می‌توانید خود شما قبل از شروع کار، معادل فارسی چند مورد از اصطلاحات تخصصی را در اختیار مترجم بگذارید تا مطمئن باشید به درستی ترجمه می‌شوند.

۳- لحن و سبک نوشته باید حفظ شود

لحن و سبک یک متن تخصصی پزشکی با متن هنری تفاوت زیادی دارد. توجه به این لحن در ترجمه متون تخصصی اهمیت زیادی دارد. البته مترجم متخصص، مانند مترجمان گروه فوناتیم، به خوبی می‌تواند این لحن را درک کرده و آن را در نسخه ترجمه شده پیاده کند. مثلا ترجمه رساله و مقاله دارای سبک تخصصی خاص خود است!

۴- متن روان و قابل فهم باشد

اگر تک‌تک راهکارهای قبل در ترجمه رعایت شده باشند، نتیجه کار احتمالاً متنی روان و یکدست خواهد بود. تنها یک نکته دیگر وجود دارد که باید در نظر گرفته شود. برخی مترجمان فکر می‌کنند نشانه تخصصی بودن یک متن، پیچیده و سخت بودن آن است. در صورتی که اتفاقاً ترجمه متون تخصصی باید کاملاً ساده و قابل فهم برای مخاطبان خاص خودش باشد. استفاده از جملات طولانی، اصطلاحات سخت و پیچیده و… تنها خوانش متن را مشکل‌تر می‌کند اما چیزی به مفهوم یا بار علمی آن اضافه نمی‌کند.